Ang Bato
ni: Jose Corazon de Jesus
 |
| Photo of Jose Corazon de Jesus |
I
Tapakan ng tao sa gitna ng daan,
Kung matalisod mo’y iila-ilandang;
Ngunit pagkatapos, pag ikaw’y namatay,
bato ang tatapak sa bangkay mo naman!
Batong tuntungan mo, sa pagkadakila
batong tuntungan ka sa pamamayapa;
talagang ganito… Sa lapad ng lupa,
Ay bali-baligtad lamang ang kawawa.
II
Balot pa ng putik, marumi’t maitim,
Tinapyas at, aba!… brilyanteng maningning…
Sa putik man pala ay bituin din
na hinahangaan ng matang titingin.
Maralitang tao’y, batong tinapon
sa lusak ng Palad ay palabuy-laboy…
Nag-aral at aba! Noong makaahon,
sa mahirap pala naro’n ang marunong!
III
Ang batong malaki’y madaling mabungkal,
ang batong brilyante’y hirap matagpuan.
Ubod-laking tipak, mura nang matimbang,
ga-mata ng isda’y pagkamahal-mahal.
At tunay nga naman! Madalas mamalas
sa alimasag man, ang malaki’y payat;
May malaking kahoy ay sukal sa gubat,
may mumunting damo, ang ugat ay lunas.
IV
Ang bato sa ilog, gayon, tingnan mo ba!
Batong nasa-agos, makinis, maganda…
Batong nasa-gilid, bahay ng talaba,
sadlakan ng dumi at nilulumot pa!
O bato ng Buhay! Ang ayaw kumilos,
Habang tumatanda’y lalong nilulumot…
Kung agos ang Palad, ang takot sa agos,
Malayong matutong lumangoy sa ilog.
V
Tatlong tungkong bato, pinagtutuwang-tuwang,
Nang makaluto ka ng kanin sa kalan;
Mapurol mong kampit at gulok na bingaw
napatatalas din ng batong hasaan.
Sa tao－ang bato－aklat ang kapara,
ang talim ng isip, tabak ang kagaya…
Hasa ka nang hasang sumulat-bumasa
bukas-makalawa’y magiging pantas ka.
VI
Kapag nagkapingki, bato mang malamig,
may talsik ng apoy na sumasagitsit;
Ang noo ng tao, kapag nagkakiskis
apoy ng katwiran ang tumitilamsik!
At saka ang bato ay may katarungan,
taong nilulunod na bato ang pataw;
Kung tao’y masama, di na lumulutang,
kung taong mabuti’y pumapaibabaw.
VII
Tatlong batong munti, kahit mo ligligin
sa loob ng bote’y nagtutugtugan din…
May mumunting bagay na kahit dikdikin…
ang iginaganti’y awit at taginting…
Maliit na batong sa bote’y nasilid,
lalong kumakanta, habang nalililiglig;
Katulad ng isang nahuling kuliglig,
habang pinipindot, lalong umaawit.
VIII
Batong palamuti, sa singsing ng kamay,
madalas uriin, ayon sa may-taglay;
Puwit man ng baso’t suot ng mayaman,
ang isip ng tao’y brilyanteng makinang.
Batong magdaraya, “batong parakale”
mayabang na batong “mawala’y di-bale”;
marami ring ganyang babae’t lalaki,
ibig magmayaman, bago ay pulubi.
IX
At makikita mo, saan man paroon
Itong buong mundo’y may batong katugon;
Ang labindalawang buwan ng santaon
Labindalawa ring kulay ng panahon.
Ang luntiang daho’y naging “esmeralada’t”
Ang langit na bughaw ay naging “turkesa”;
Kapatak na dugo ay “rubing”mapula,
Saka ang “brilyante’y” luha ng dalaga.
X
Libu-libong taong sa ilang naglakbay,
inabot ng uhaw, walang mainuman;
kaya’t ang ginawa ni Moises, nagdasal…
pinukpok ang bato, tubig ang bumukal.
Nang unang panahong wala pang papiro,
ay bato ang aklat ng mga Ebreo.
Batas, tula’t awit nilimbag sa bato,
ay tinatandaan ng magdaang tao.
XI
Kung kaya ang bato kahit saang pook
laruan kung sintak, bantilan kung siklot;
Hiyas, tulay, hagdan, bahay, tore, moog,
daming nagagawa gayong kakarampot.
Bato ang korona ng hari sa trono,
bato ang sabsaban na duyan ni Kristo,
bato ang lapida sa hukay ng tao…
Itong mundo pala’y sandakot na bato!…
XII
At ayon sa sabi’y, bato’y may samyo raw,
kahit mo itago ay maaamuyan;
Kabang nakasusi, may batong makinang,
naamoy ng tekas, biniyak ang kaban.
Sa kislap ng bato, kay raming nadaya,
dami ng dalagang sa bato nasira;
Malinaw mang mata ay kinukulaba!…
dahilan sa hiyas, napapariwara…
Diwang Saligan:
Ano ba’t ang mundo, tuwi kong titingnan,
parang isang batong napulot sa ilang;
kung gabi’y madilim, kung araw’y makinang
sa singsing ng Diyos, doon napalagay!
At habang ang tao’y hindi makapayag,
magsuot ng singsing ng sariling palad;
sa kamay ng Diyos, bato’y binabakbak,
ang tapyas ng mundo nama’y nagagasgas!…
All Rights Reserved
Comments